تنظیم جمعیت گربه های تهران

موضوع کنترل جمعیت گربه های خیابانی، از سال های دور در کشورهای پیشرفته مطرح است. در این راستا برنامه ها و قوانین متعددی در جوامع مذکور مورد تصویب قرار گرفته و اجرا شده است. این مقاله از راستینه به شرح مختصری از برنامه ها و قوانین جوامع مختلف و چگونگی اجرای آنها در زمینه حفظ حیات حیوانات می پردازد.

گربه های خیابانی چقدر حق زندگی دارند؟

نتیجه یک مطالعه در شهر تهران

مجله سلامتی راستینه، نتیجه یک بررسی در مناطق ۲۲ گانه شهر تهران را که در سال ۱۳۸۸ به همت پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی، انجام گرفته است تقدیم می کند. قابل ذکر است که نمونه گیری این مطالعه به گونه ای بوده که نتایج به کل شهر تهران قابل تعمیم است.

یکی از سوالاتی که در این مطالعه از جمعیت بالای ۱۸ سال شهر تهران پرسیده شد، این بود که: گربه های شهر شما چقدر حق زندگی دارند؟

از کل شرکت کنندگان ۴۹/۹ درصد نفر مرد و ۵۰/۱ درصد نفر زن بودند و افراد می توانستند در پاسخ یکی از امتیاز های خیلی کم / کم / بدون نظر / زیاد / و خیلی زیاد را انتخاب کنند.

نهایتا در این مطالعه، میانگین امتیاز معادل ۵۹/۳ بدست آمد که نشان می داد شهروندان تهرانی به میزان “زیاد” اعتقاد دارند.

البته در نمودار نظرات شهروندان، مناطق شهرداری ۲، ۳، ۴، ۵، ۶، ۷، ۸، ۹، ۱۱، ۱۲، ۱۳، ۱۵، ۱۸، ۲۱ و ۲۲ نسبت به میانگین شهر تهران بالاتر قرار گرفته اند. به بیان دیگر شهروندان این مناطق اعتقاد بیشتری به حق زندگی برای گربه های شهر، نسبت به کل جمعیت شهر تهران دارند.

امتیاز منطقه ۱۰ بین گزینه اعتقاد زیاد به حق زندگی و گزینه بدون نظر بود همچنین مناطق شهرداری ۱، ۱۴، ۱۶، ۱۷، ۱۹، ۲۰ نسبت به میانگین شهر تهران پایین تر قرار گرفته اند. به بیان دیگر شهروندان این مناطق اعتقاد کمتری به حق زندگی برای گربه های شهر نسبت به کل جمعیت شهر تهران داشتند .

روز ۲۶ دی ماه، روز ملی حمایت از حیوانات در کشورمان است. مجله سلامتی راستینه به این بهانه و با شعار حیوانات نیز حق زندگی دارند به جنبه های مختلف حمایت از حیوانات می پردازد، با ما همراه باشید.

ضرورت کنترل جمعیت گربه های خیابانی در سایر کشورها چگونه است؟

در برخی از جوامع مانند استرالیا و نیوزیلند به منظور حفظ جمعیت پرندگان به ویژه در مناطق توریستی یا به علت حفظ جمعیت جوندگان، برنامه های کاهش جمعیت گربه ها مورد اجرا و بازنگری قرار گرفته است. نتایج این مطالعات نشان داده است که اگر چه گربه ها ناقلان یا عامل سرایت برخی بیماری ها به انسان (مانند: هاری وَ توکسو پلاسمو زیس) محسوب می شوند اما به عنوان مخاطره عمده برای محیط زیست به شمار نمی آیند.

در کشورهایی مانند کانادا، موضوع کنترل جمعیت گربه ها همزمان با مسئله ی مراقبت کیفیت زندگی این حیوانات مطرح است بنابراین یک شبکه دولتی برای مراقبت از گربه ها، با هدف تامین زندگی امن مشغول به فعالیت است .

در برخی کشورهای اروپایی جمعیت گربه ها تحت کنترل قرار دارد زیرا برخی از محققان غربی معتقدند که یکی از علل اصلی شیوع بیماری طاعون یا مرگ سیاه در قرن ۱۴ میلادی که منجر به مرگ یک سوم جمعیت اروپا، حدود ۲۵ میلیون نفر در پنج سال شده است، کاهش جمعیت گربه ها و افزایش جمعیت موش ها بوده است.

در آمریکا در دهه ۱۸۷۰ میلادی، اولین اقدامات در خصوص اجرای برنامه کنترل حیوانات خیابانی مثل گربه و سگ گزارش شد که شامل جمع آوری و کشتن این حیوانات بوده است. همزمان با این برنامه، نهضت های اجتماعی به منظور حمایت از حیوانات در این کشور شکل گرفت که در دهه ۱۹۰۰ میلادی منجر به استفاده از رویکرد ایجاد پناهگاه برای نگهداری از این حیوانات شد.

نکته مهم: تجارب حاصله در ایالات متحده آمریکا نشان داده اند که این رویکرد بسیار ناموفق بوده است زیرا با افزایش تعداد حیوانات در پناهگاه ها و بروز مشکلات اقتصادی برای نگهداری آنها، در نهایت اغلب سگ ها و گربه ها در این پناهگاه ها کشته شده یا از گرسنگی مرده اند که البته این روند همچنان ادامه دارد.

در دهه ۱۹۴۰ میلادی قوانین سختگیرانه ای با هدف ریشه کنی حیوانات خیابانی وضع شد که درمخالفت با این قوانین، نهضت اجتماعی عدم کشتار no kill شکل گرفت و قوانین حمایتی برای سگ ها و گربه ها وضع شد. در چنین وضعیتی دولت خواستار مشارکت آحاد جامعه در مدیریت جمعیت این حیوانات شد و به این ترتیب فضای مناسبی برای شکل گیری سازمان های غیردولتی ایجاد شد. این سازمان ها شروع به جذب منابع غیر دولتی برای مدیریت جمعیت حیوانات در چهارچوب حمایت از حقوق حیوانات و ارتقای کیفیت زندگی آنها کردند. با تقویت چنین سیاست هایی، سازمان های غیردولتی بسیاری در سراسر دنیا شکل گرفت که از حق حیات سگ ها و گربه ها حمایت و در مراقبت از کیفیت زندگی این حیوانات مشارکت می کنند. این مراقبت ها طیف گسترده ای از اقدامات شامل تشکیل پناهگاه ها، جستجو برای سرپرست مناسب و انجام مداخلاتی همچون عقیم سازی این حیوانات است .

از دهه ۱۹۷۰ میلادی، برنامه های عقیم سازی سگ ها و گربه ها (حیوانات خانگی، خیابانی و حتی حیوانات مستقر در پناهگاه ها) مطرح شده است.

یکی از موثرترین برنامه ها برای کنترل جمعیت گربه ها شامل جمع آوری، عقیم، واکسینه و نشانه گذاری عمدتا در گوش ها بوده است.

قابل ذکر است که نشانه گذاری گربه ها و سپردن آنها به افراد داوطلب با هدف مراقبت از جمعیت آنهاست تا اقدام های مداخله ای منجر به حذف کامل گربه ها نشود. این روش به تداوم حضور گربه ها در طبیعت و کنترل بدون هزینه جمعیت جوندگان کمک می کند.

سخن پایانی: در کشورمان، سال های مدیدی است که موضوع کنترل جمعیت گربه های خیابانی شهر تهران در شهرداری مطرح است. شناسایی ضرورت ها و تعریف رویکردهای مناسب برای مدیریت گربه های خیابانی، با توجه به تجارب کشورهای دیگر و همچنین مطرح بودن جمعیت بالای موش ها در کلان شهر تهران، نیازمند شناسایی اکوسیستم و شناخت بسترهای اجتماعی آن است.

سایت پزشکی و مجله سلامتی راستینه